داروی کمیاب قارچ سیاه چیست؟

به گزارش خبرنگار ایمنا، آمفوتریسین دارویی ضد انگل است که با عفونت مبارزه می‌کند. این دارو فقط برای درمان عفونت‌های انگلی جدی و تهدید کننده حیات به کار می‌رود و برای درمان عفونت‌های خفیف انگلی مانند عفونت قارچی دهان، مری و واژن کاربردی ندارد.

آمفوتریسین B معمولاً داروی انتخابی در درمان عفونت‌های قارچی مانند اندوکارویت، مننژیت، پریتونیت یا عفونت‌های شدید مجرای تنفسی است. این دارو همراه با فلوسیتوزین در درمان عفونت‌های شدید مصرف می‌شود؛ با توجه به اهمیت این دارو در کنترل بیماری‌های ناشی از قارچ، در این گردآوری مطالبی را گردآوری کردیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:

درمان قارچ سیاه با آمفوتریسین B

این روزها مدام از زبان کارشناسان شنیده می‌شود که قارچ سیاه پیش از دوران فراگیری کرونا به عنوان یک بیماری نادر قارچی وجود داشته و بر خلاف آنچه گفته شده این بیماری ناشی از کرونا نیست، اما آنچه بدیهی به نظر می‌رسد، افزایش معنادار قارچ سیاه در دوران فراگیری کروناست.

همزمان با اعلام خبر مشاهده مبتلایان به قارچ سیاه در ایران، نبود داروی مؤثر این بیماری در ایران باعث شد تا شاهد افرایش نگرانی‌ها در رابطه با این بیماری باشیم. نخستین بار محمدرضا صالحی، متخصص بیماری‌های عفونی بیمارستان امام خمینی (ره) تهران، از کمبود داروی این بیماری سخن به میان آورد.

صالحی در بخشی از گفتگو خود با یکی از رسانه‌ها درمان اصلی عفونت بیماری قارچ سیاه را استفاده از داروی آمفوتریسین B دانست و اظهار کرد: متأسفانه در کشور با کمبود جدی آمفوتریسین B روبه‌رو هستیم یا در مواردی اصلاً موجود نیست تا آنجا که برای ۱۰ بیمار بستری‌شده در بیمارستان نتوانستیم این دارو را تهیه کنیم.

اهمیت وجود این دارو در روند درمان عفونت قارچ سیاه باعث شد تا میزان تقاضای این کالا در بازار دارویی ایران به صورت ناگهانی افزایش پیدا کند.

چگونگی عملکرد آمفوتریسین؛ داروی قارچ سیاه

آمفوتریسین دارویی با کارایی کشندگی قارچ است که با اتصال به استرول‌های غشای سلول قارچ باعث تغییر در قابلیت نفوذ غشا می‌شود. این دارو به ارگوسترول غشای سلول قارچ متصل می‌شود و با ایجاد کردن سوراخ در غشای سلول باعث می‌شود محتویات داخل سلول به بیرون نشت کنند و این باعث مرگ سلول قارچ می‌شود، اما این اتفاق ممکن است توسط این دارو روی سلول‌های بدن انسان هم بیفتد و دارو به کلسترول غشای سلول متصل شود و باعث ایجاد سوراخ در سلول‌های بدن شود.

به طور معمول آمفوتریسین به سلول‌های کلیه متصل می‌شود و به همین دلیل این دارو می‌تواند باعث آسیب‌های کلیوی شود (سمی شدن کلیوی عوارض جانبی این دارو است). در عفونت‌های قارچی سیستمیک و مخاطره آمیز ناشی از ارگانیسم‌های حساس، اندوکاردیت قارچی، سپتی سمی قارچی استفاده می‌شود و در عفونت‌های قارچی مانند عفونت‌های ناشی از کاندیدا (قارچ)، هیستوپلاسموز و آسپرژیلوز از این دارو زیاد استفاده می‌شود.

عمر مفید و نحوه تزریق آمفوتریسین؛ داروی قارچ سیاه

نیمه عمر این دارو دو مرحله‌ای است. مرحله اول ۲۴ تا ۴۸ ساعت و مرحله نهایی ۱۵ روز است. این دارو به طور آهسته و از راه ادرار دفع می‌شود. این دارو فقط به شکل تزریق وریدی موجود است. انفوزیون (چکانش) دارو باید خیلی آهسته صورت گیرد. تنها سرم مصرفی برای تزریق دارو، سرم قندی است زیرا دارو با هر کاتیونی می‌تواند رسوب دهد.

عوارض جانبی آمفوتریسین؛ داروی قارچ سیاه

آمفوتریسین دارای عوارض جانبی زیادی است به عنوان آخرین راه درمان از آن استفاده می‌شود. بیشتر عوارض دارو به علت اثرات آن روی کلیه است. ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران با افزایش سطح کراتین مواجه می‌شوند و اگر در طول درمان سطح کراتین بالاتر از سه شود باید درمان را قطع کنیم.

بیشتر بیماران که تحت درمان با این دارو هستند به علت اختلالات کلیه دچار افزایش دفع پتاسیم و منیزیم می‌شوند که در ادامه سطح این دو الکترولیت در بدن کاهش پیدا می‌کند. همچنین با مصرف این دارو بیماران ممکن است دچار آنمی شوند؛ زیرا کلیه آسیب دیده و ترشح اریتروپوییتین دچار اختلال می‌شود.

با تزریق آمفوتریسین، بیماران ممکن است دچار تب، لرز، تهوع و استفراغ شوند به همین دلیل قبل از مصرف این دارو به بیمار قرص استامینوفن، کورتون، متوکلوپرامید داده می‌شود که هم از حساسیت به دارو جلوگیری شود و هم از تب و لرز و تهوع پیشگیری کنند.

در صورت وجود حساسیت نسبت به آمفوتریسین B، مصرف آن ممنوع است. هر چند تمام عوارض در یک فرد مشاهده نمی‌شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمائید. انتظار نمی‌رود مصرف این دارو در دوران بارداری باعث آسیب به جنین شود.

• CNS: سردرد، نوروپاتی محیطی
• CV: هیپوتانسیون، آریتمی
• GI: بی اشتهایی، کاهش وزن، تهوع، استفراغ، اسهال، سوءهاضمه
• GU: هیپوکالمی، آزوتمی
• HEMA: آنمی نرموکروم نرموسیتیک، آگرانولوسیتوز، لوکوپنی، ترومبوسیتوپنی
• Local: سوزش، تحریک، ترومبوفلبیت، درد در محل تزریق
• Other: آرترالژی، میالژی، ضعف عضلانی، تب و لرز

نحوه نگهداری از آمفوتریسین؛ داروی قارچ سیاه

پودر دارو را باید در ظرف مقاوم به نور و در درجه حرارت دو تا هشت درجه سانتیگراد نگهداری نمود همچنین باید از یخ زدن دارو جلوگیری شود؛ آمفوتریسین – بی یک داروی یخچالی است و باید در یخچال نگهداری شود.

محلول تولید شده را می‌توان تا ۲۴ ساعت در دمای اتاق و در ظرف مقاوم به نور نگهداری کرد. تجویز وریدی دارو بایستی به آهستگی صورت بگیرد، زیرا انفوزیون سریع ممکن است سبب کلاپس قلبی – عروقی شود.

بیمار باید در جریان عوارض جانبی دارو، مشکلات احتمالی در محل تزریقات وریدی و لزوم صرف زمان طولانی جهت بهبود عوارض دارو قرار گیرد.

قیمت آمفوتریسین؛ داروی قارچ سیاه

“در مورد آمفوتریسین همان ماجرای آشنا برای همه بیمارانی که مجبورند از بازار آزاد دارو بخرند وجود دارد؛ یکی از فروشندگان غیررسمی دارو اظهار کرد: گران شده، هر یک آمفوتریسین بی، چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تومان. یعنی برای ۱۰ عدد ۴۲ میلیون تومان باید پول بدهید.

قیمت دارو گویا مانند نرخ دلار روزانه شده. دلال دیگری گفت: دیروز می‌فروختم سه میلیون، امروز اما چهار میلیون. اگر می‌خواهید امروز بخرید. فردا گران‌تر می‌شود. ”